Bilindiği üzere Kamu Alımları Sistemi'miz 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile düzenlenmektedir. Kamu İhale Kanunu, kamu kaynaklarının verimli kullanılması, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması, etkin rekabet ve gizliliğin test edildiği güvenilir bir ortamda alımların gerçekleştirilmesi, ihale sürecinin şeffaf bir şekilde yürütülmesi, kamuoyu denetimine açık olması ve eşit muamele yapılması ilkeleri üzerine inşa edilmiştir. Bu ilkeler göz önünde tutularak ihale sisteminin güçlendirilmesi ve geliştirilmesi Kamu İhale Kurumunun misyonunu oluşturmaktadır.
Kurum, bu görevini uzun yıllardır başarılı bir şekilde yürüttüğü, mevzuatta düzenleme, şikayetleri inceleme, istatistik oluşturma, yasaklılık sicili tutma ve paydaşların eğitimi faaliyetleri ile yerine getirmektedir. Kurumumuz tarafından işletilen Elektronik Kamu Alımları Platformu da ihale işlemlerinin yürütülmesinde ve kurumsal faaliyetlerimizde yararlandığımız en önemli araçların başında gelmektedir.
Yılda 200.000.000.000 Türk Lira’sını aşan bir işlem hacmi ve 800.000 kullanıcısı ile Türkiye’nin en büyük dijital platformlarından biri olan EKAP, e-ilan, e-doküman, e-ihale, e-eksiltme ve e-tebligat gibi uygulamalarıyla EKAP sistemimizdeki tüm paydaşların işlemlerini kolaylaştırmaktadır. EKAP aynı zamanda KOBİ'lerimizin ve yerli üreticimizin kamu alımlarına daha kolay ve hızlı bir şekilde erişim sağlamasına imkan verirken, kamunun satın alma maliyetlerinde de %15 oranında tasarruf yapılmasına katkı sağlamaktadır.
Değerli paydaşlarımız, yaşanan dönüşüme bugün yeni bir halka daha ekleyerek EKAP AKADEMİ'yi kullanıma açıyoruz. Kamu ihale mevzuatına ilişkin doğru ve güvenilir bilgiye ücretsiz erişim sağlayacak olan EKAP AKADEMİ ile tüm paydaşlarımız ihale uygulamalarındaki yeniliklere zamanında ve kolay bir şekilde ulaşma imkanı bulacaktır.
Kurumumuzun ulusal ihale sistemimize yönelik yenilikçi adımları bundan sonraki süreçte de artarak devam edecek; ilgi, destek ve işbirliğiniz bu sistemin güçlendirilmesi ve geliştirilmesinde en önemli kaynağımız olacaktır. Bu vesile ile EKAP AKADEMİ'nin tüm kullanıcılar için hayırlı ve faydalı olmasını temenni ediyor, tüm paydaşlarımıza selam ve saygılarımı sunuyorum.
Hamdi GÜLEÇ
SAYIN HAMDİ GÜLEÇ’İN 2020 YILI BÜTÇE KONUŞMASI
Sayın Başkan,
Plan ve Bütçe Komisyonunun Değerli Üyeleri,
Kurumum ve şahsım adına hepinizi saygıyla selamlıyorum.
Konuşmama başlarken sizlere öncelikle Kamu İhale Kurumunun görev ve yetkileri ile ilgili kısa bilgiler sunmak istiyorum.
Kamu İhale Kurumu esas itibarıyla;
İhale sürecinde idarelerce gerçekleştirilen işlemlere ilişkin itirazen şikâyet başvurularını inceleyerek sonuçlandırmak,
Kamu İhale Kanunu ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa ilişkin mevzuatı hazırlamak, geliştirmek ve uygulamayı yönlendirmek,
Elektronik Kamu Alımları Platformunu kurmak ve işletmek,
İhale ilanları ile ilgili esas ve usulleri düzenlemek ve Kamu İhale Bültenini yayımlamak,
Görev alanı ile ilgili olarak istatistikler oluşturarak yayımlamak,
İhalelere katılmaktan yasaklananlar ile haklarında kamu davası açılmış olması nedeniyle ihalelere katılamayacak olanlara ilişkin sicilleri tutmak,
İhale mevzuatıyla ilgili eğitim vermek, ulusal ve uluslararası koordinasyonu sağlamak,
şeklinde görev ve yetkilere sahiptir.
Kurumumun karar organı olan Kamu İhale Kurulu, Başkan ve II. Başkan dâhil olmak üzere dokuz üyeden oluşmaktadır.
Kurum, görevlerini 14 yönetici, 141 meslek personeli, 158 idari personel, 22 sözleşmeli bilişim personeli ve 101 sürekli işçi olmak üzere toplam 436 personel ile yerine getirmektedir.
Sayın Başkan, Değerli Üyeler,
Ülkemizde 2018 yılında 202,1 milyar lira (202.114.839.000TL) tutarında kamu alımı yapılmış olup, bu tutar 2018 yılı GYİH’nin %5’i ve merkezi yönetim bütçe giderlerinin yaklaşık % 24’ünü teşkil etmektedir. 2019 yılının ilk dokuz ayında ise toplam kamu alımları tutarı yaklaşık 96,7 milyar lira olarak gerçekleşmiştir.
Kamu İhale Kurumu, itirazen şikâyet başvurularını inceleme ve çözüme ulaştırma görevi kapsamında, 2018 yılında 2.117 adet başvuruyu incelemiştir. 2019 yılının dokuz aylık döneminde ise bu rakam 1.264 olarak gerçekleşmiştir.
Kurumun itirazen şikâyet başvuruları üzerine verdiği uyuşmazlık kararları, idari yargı denetimine tabi olup, tamamı internet sitemizde ücretsiz olarak yayımlandığından kamuoyu denetimine de açıktır.
Sayın Başkan, Değerli Üyeler,
2018 yılından bu yana kamu ihalelerinde önemli ölçüde dijital dönüşüm sağlanarak, 2019 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programında belirlenen hedefler doğrultusunda ihalelerin elektronik ortamda, daha etkin, verimli ve rekabetçi koşullarda yapılmasına yönelik gelişmeler yaşanmıştır.
Bu kapsamda, elektronik ihale uygulaması yaygınlaştırılarak, 4734 sayılı Kanun kapsamındaki 90 bin ihalenin e-ihale olarak yapılabilmesi mümkün hale getirilmiştir.
2 Ocak 2019 tarihinden itibaren yaklaşık maliyet limiti olmadan açık ihale usulü kullanılarak yapılan mal ve hizmet alımı ile yapım işi ihaleleri ve 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin (f) bendine göre yapılan mal ve hizmet alımı ihaleleri e-ihale yoluyla yapılabilmektedir.
13 Eylül 2019 tarihli değişiklik ile de e-ihalenin, tüm pazarlık ihalelerinde kullanılabilmesine ilişkin hukuki altyapı oluşturulmuştur.
İhaleye verilen tekliflerin yeniden yarışabilmelerine imkân sağlayan elektronik eksiltme uygulaması, 1 Kasım 2018 tarihinden itibaren uygulamaya konulmuştur. (Açık ihale ve belli istekliler arasında ihale usulleri ile yapılan ve aşırı düşük açıklaması istenilmeksizin sonuçlandırılan ihalelerde fiyat ve fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurlar üzerinden e-eksiltme yapılabilmektedir.) 2019 yılında tüm ihalelerin %10’unda elektronik eksiltme uygulaması idareler tarafından tercih edilmiştir.
7161 sayılı Kanun ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 10 uncu maddesinde yapılan değişikliklere bağlı olarak; ihalelerde ekonomik ve mali yeterlik kriteri olarak ihale konusu iş ile ilgili cironun aranabilmesi mümkün hale gelmiştir.
Ayrıca, ihalelere katılan tüzel kişiler tarafından ortağa ait iş deneyim belgesinin kullanılması durumunda, söz konusu ortağın tüzel kişilikte temsil ve yönetime yetkili olması şartı getirilmiştir.
Sayıştay, Yüksek Fen Kurulu, yatırımcı kurumlar ve ilgili sivil toplum kuruluşlarının görüşleri dikkate alınarak fiyat farkı, alt yüklenicilik, yeni birim fiyat, gecikme ve cezalar, fesih, kabul süreci gibi sözleşme sürecindeki uygulamaların geliştirilmesine yönelik önemli düzenlemeler yapılmıştır.
Sayın Başkan, Değerli Üyeler,
Kurum tarafından atılan adımlar sonucunda, e-ihale, e-eksiltme, e-teklif, e-tebligat gibi uygulamalarla EKAP, kamu alımlarına erişimi kolaylaştıran, işlem maliyetlerini azaltan bir yapıya dönüştürülmüştür. Bu çalışmaların neticesinde, kamu ihalelerinde ihalelere elektronik ortamda erişim sağlanmış, alımların daha rekabetçi bir ortamda yapılmasına zemin hazırlanmış, tasarruf ve verimlilik sağlanmış, gizlilik ve güvenilirlik ön plana çıkarılmıştır.
İdareler, 2010 yılında devreye alınan EKAP üzerinden ihale dokümanını mevzuata uygunluk denetimi yapan akıllandırılmış bir programla hazırlayabilir hale gelmiştir. Ayrıca yapılan entegrasyonlar sayesinde isteklilerin vergi borcu, bilanço ve gelir tablosu bilgileri, kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu bilgileri, banka referans mektubu ve geçici teminat mektubu bilgilerinin EKAP üzerinden sorgulanabilmesi imkânı tanınarak bu süreçlerin kısa ve etkin biçimde tamamlanması sağlanmıştır.
EKAP’ta “İstekli Sayfası” açılmış ve istekliler tarafından EKAP’ta veya entegrasyon kapsamındaki diğer kurum ve kuruluşlarda bulunan ve ihalelerde kullanılabilecek bilgi ve belgelerinin sorgulanması, görüntülenmesi ve yeterlik bilgileri tablosu ile sunulmayacak belgeler tablosunun bu bilgiler kullanılarak hızlı ve doğru şekilde doldurulabilmesi temin edilmiştir.
İzleyen dönemde, ihalelere ilişkin şikâyet ve itirazen şikâyet başvurularının elektronik ortamda gerçekleştirilmesi, kamu alımlarında sayısallaştırmanın sağlanması ve etkin kullanılması, isteklilerin herhangi bir kurum veya kuruluştan temin veya teyit edilemeyen belgelerinin EKAP’a yüklenmesi ve değerlendirilmesi hedeflenmektedir.
“Kamu İhalelerinde Yeterlik Sisteminin Kurulması“, ve “İhalelerde Başvuru ve Teklif Zarfı İçinde Sunulması Gereken Belgelerin Ortadan Kaldırılması” projeleri devam etmekte ve dinamik alım sistemi kurulması ile ilgili de çalışmalar yürütülmektedir.
Sayın Başkan, Değerli Üyeler,
Kamu ve özel sektöre kamu ihale mevzuatı ile ilgili eğitim vermek ve bu doğrultuda gerekli çalışmaları yürütmekle görevli olan Kurumumuz bu kapsamda 2017 yılında 4.685, 2018 yılında 8.588, 2019 yılının dokuz ayında ise 7.634 katılımcıya ihale eğitimi vermiştir.
Ayrıca, bazı üniversitelerin Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezleri ile imzalanan eğitim işbirliği protokolleri kapsamında da 2018 yılında 263, 2019 yılının ilk dokuz ayında ise toplam 327 katılımcıya sertifikalı ihale eğitimi verilmiştir.
Diğer taraftan;
Avrupa Komisyonu tarafından düzenlenen 2019 Yılı Türkiye Raporunda, ihale usullerinde genel olarak şeffaflık ve etkinlik ilkelerine bağlı kalındığı ve ülkemizin e-ihaleden etkin bir biçimde faydalandığı vurgulanmış, yolsuzluk ve hileli uygulamaların tespitine ve üzerine gidilmesine yönelik mekanizmaların mevcut olduğu, kamu alımlarının izlenmesinin tatmin edici düzeyde bulunduğu, Kamu İhale Kurumunun ihalelerin performansının ölçümü ile kamu alımları sisteminin geliştirilmesi için temel oluşturan düzenli istatistikler yayımladığı ve idarelerin kamu alımı süreçlerini yönetme kapasitelerinin gelişmeye devam ettiği ifade edilmiştir.
İtirazen şikâyet başvurularına ilişkin olarak ise Kamu İhale Kurumu’nun inceleme sisteminin, itirazen şikâyetlerin hızlı, etkili ve yetkin bir biçimde çözüme kavuşturulmasını sağladığı belirtilmiştir.
Sayın Başkan, Değerli Üyeler,
Konuşmamın son bölümünde sizlere, 2020 Yılı Bütçesi ile 2018 Yılı Kesin Hesabı hakkında kısa bilgiler sunmak istiyorum.
Kurumun gelirleri esas itibarıyla;
Kanun kapsamında yapılan ihalelere ilişkin sözleşme bedeli üzerinden alınan Kurum payı,
İhalelere ilişkin itirazen şikâyet başvuru bedelleri ve ihale ilanı yayım gelirlerinden oluşmaktadır.
Kurumun 2020 yılı bütçesinde 100 milyon lira gelir ve ödenek öngörülmüş olup bunun 61,4 milyon lirasının personel ve Sosyal Güvenlik Kurumu giderlerine harcanacağı öngörülmektedir.
Sayın Başkan, Değerli Üyeler,
2018 yılı kesin hesap bilgileri ise özetle şöyledir:
2018 yılı bütçesinde 144 milyon lira ödenek öngörülmüş, genel bütçeye aktarılan gelir fazlası ödemesi dolayısıyla yıl içerisinde 19.1 milyon lira likit karşılığı ek ödenek kaydıyla birlikte toplam ödenek miktarı 163.1 milyon liraya ulaşmıştır. Bu ödeneğin 85.3 milyon lirası gelir fazlası olarak hazineye aktarılmış, 76 milyon lirası harcanmış ve harcanmayan 1.8 milyon lirası ise yılsonunda iptal edilmiştir.
Kurumun kendisine yüklenen görevleri yerine getirirken bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da titizlikle ve özveriyle çalışmaya devam edeceğinin ve Kuruma tahsis edilen 2020 yılı bütçesinin büyük bir sorumluluk anlayışı içinde harcanacağının Komisyonun değerli üyeleri tarafından bilinmesini temenni eder, hepinize saygılar sunarım.
SAYIN HAMDİ GÜLEÇ’İN TMB BİLGİLENDİRME TOPLANTISINDA YAPTIĞI KONUŞMA
Sayın Başkan,
Müteahhitlik sektörümüzün değerli temsilcileri,
Kamu ihale mevzuatımızda yaşanan güncel gelişmelerin ele alınacağı bu toplantıyı düzenleyen Türkiye Müteahhitler Birliğine ve Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikasına ve katılımınız için siz değerli konuklara teşekkür ediyorum. Sektörle olan işbirliğimizin daha da güçlenmesine katkı sağlayacak toplantının verimli ve faydalı olması temennisi ile tüm katılımcıları saygıyla selamlıyorum.
Geride bıraktığımız son bir yıl, ülkemiz için önemli gelişmelerin yaşandığı, gelecek yıllara ilişkin politikaların temellerinin atıldığı bir dönem olmuştur. Bu dönemde, bir taraftan, 2018 yılında yaşanan ekonomik saldırıların yarattığı etkiler onarılırken, diğer taraftan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçiş sonrası birçok alanda reformları hayata geçirecek adımlar da atılmaktadır.
2019 yılında kamu ihale sistemimizde yaşanan gelişmeleri de bu çerçevede değerlendirmek mümkündür. Gelişen ve dönüşen dünyaya uyum, sektörel talep ve ihtiyaçların karşılanması, daha etkin, rekabetçi, şeffaf ve dijital dönüşüm hedefine uygun modern bir kamu alımları sisteminin inşası amacıyla gerek mevzuat düzeyinde gerekse de uygulamada çeşitli yenilikler hayata geçirilmiştir.
Değerli Konuklar,
Paranın dahi dijitalleştiği bir dönemde, ihale sistemimizin geleneksel yöntemlerle sürdürülmesi artık mümkün görünmemektedir. Kurumumuz tarafından 2016 yılından bu yana yürütülen elektronik ihaleye geçiş çalışmaları 2019 yılı itibariyle büyük oranda tamamlanmıştır. Elektronik Kamu Alımları Platformunda oluşturulan altyapı ile ihaleler, herhangi bir basılı belge sunumuna ihtiyaç duyulmadan, ekran karşısında elektronik olarak imzalanan teklifler üzerinden sonuçlandırılabilmektedir. Benzer şekilde, teklif fiyatlarının eksiltilmesine izin verilen elektronik eksiltme uygulaması, ihalelerde rekabeti arttıran ve kamu kaynaklarının verimli kullanılmasına hizmet eden bir değer olarak ihale sistemimize kazandırılmıştır.
Bu yıl içerisinde ilan edilen 5 bini aşkın sayıda ihalede ve toplam ihalelerin %10’undan fazlasında, idareler tarafından elektronik yöntemlerin kullanımı tercih edilmiştir. Gerek idare, gerekse istekli tarafı için önemli ölçüde zaman ve kaynak tasarrufu sağlayan e-ihale uygulamaları, zaman içerisinde daha geniş bir uygulama alanı bulacaktır. Hükümet programlarında da yer verildiği üzere, e-ihalenin belirli alanlarda zorunluluk haline getirilmesine ve bunun ihale sistemine bütünüyle dahil edilmesine ilişkin çalışmalarımız önümüzdeki dönemde de artarak devam edecektir.
Değerli Konuklar,
Ülkemizin kalkınmasında öncü konumda olan inşaat sektörü, son dönemde yaşanan ekonomik gelişmelerden en fazla etkilenen sektörlerin başında gelmektedir. Bu durum kamu ihalelerinde en yüksek paya sahip olan yapım işlerinde de etkisini göstermiş ve özellikle 2018 yılının ikinci yarısında maliyet girdilerinde yaşanan olağandışı artış nedeniyle oluşan mağduriyetlerin giderilmesi konusunda bir talep ve beklenti yaratmıştır.
Bilindiği üzere, Hazine ve Maliye Bakanlığımızın da destekleri ile Ocak ayında yayımlanan 7161 sayılı Kanunda, Kamu İhale Sözleşmeleri Kanuna geçici bir madde eklenerek sektörün taleplerinin karşılanması amaçlanmıştır.
Gelinen noktada, yasal düzenlemeden yararlanmak amacıyla yapılan başvurular büyük oranda sonuçlandırılmış, ihale sözleşmelerinin feshi, devri veya bunlara süre uzatımı verilmesi yönünde destekleyici adımlar atılmıştır. Bu konudaki çalışmalar Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yürütülmekle birlikte, Kurumumuz da uygulamada oluşan tereddütlerin giderilmesi konusunda üzerine düşen görevi yerine getirerek, süreci destekleyen kararlar almıştır.
Düzenlemenin, yaşanan sorunların çözümüne katkı sağladığını değerlendiriyor, kamu ve özel sektör olarak hep birlikte bu süreçten daha da güçlenmiş olarak ve kalıcı bir iyileşme ile çıkacağımızı temenni ediyorum. Bu sayede, ülkemizde elde ettiği deneyimle uluslararası alanda önemli projelere imza atan Türk müteahhitlik sektörünün, önümüzdeki dönemde de ekonomik büyümemizin öncüsü olmaya devam edeceğine inanıyorum. Ayrıca, bu vesileyle yakın zamanda açıklanan Dünyanın En Büyük 250 Uluslararası Müteahhidi listesinde, ülkemizi en fazla müteahhide sahip ikinci ülke konumuna ulaştıran tüm girişimcilerimizi de tebrik etmek istiyorum.
Değerli Konuklar,
7161 sayılı Kanun geçmişte yaşanan sıkıntıları giderecek düzenlemeleri içermenin yan sıra, ihale sistemimize bazı yeni uygulamaları da kazandırmıştır. Bir süredir haksız rekabete yol açtığı yönünde eleştirilerin bulunduğu iş deneyim belgelerinin kullanımı hususu, Kamu İhale Kanununda yapılan düzenlemelerle önemli ölçüde disipline edilmiştir.
2018 yılında yurtdışı belgelerin Kurumumuzca EKAP sistemine kaydı ile başlayan süreç, ortağa ait iş deneyim belgelerinin kullanımında temsil ve yönetim yetkisi şartının aranması ve yurtdışından elde edilen iş deneyim belgelerinin kullanım şartlarının belirlenmesi yönündeki yasal düzenlemelerle pekiştirilmiştir. Yine büyük ölçekli yapım işi ihalelerinde, ihale konusu işe ilişkin cironun yeterlik kriteri olarak aranabilmesi konusundaki düzenleme ile ihalelerde kalite ve niteliğin arttırılması hedeflenmiştir.
Bununla birlikte, aynı Kanun ile düzenlenen bir işten elde edilen iş deneyim belgelerine toplam sayı ve tutar sınırlandırması getirilmesi hususunda bu aşamada herhangi bir düzenleme yapılmadığını hatırlatmak isterim. Aktardığım başlıklara ilişkin, bu yıl içerisinde yayımlanan ikincil mevzuatların etkisi önümüzdeki yıldan itibaren ölçülebilecektir. Dolayısıyla, yapılan iyileştirmelerin sonuçları izlenerek, ilerleyen süreçte ihtiyaç duyulması halinde belge sınırlandırılması konusunda da bir düzenleme yapılması gündeme gelebilecektir.
Değerli Konuklar,
Sözleşme sürecini ihale sürecinden bağımsız olarak düşünmek mümkün bulunmamaktadır. Birbirini izleyen ve birbirini tamamlayan bu aşamaların sıhhatli işlemesi, kamu alımları sisteminin kalitesini de yükseltecektir.
Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ile yasal çerçevesi çizilen sözleşme uygulamaları, genel şartnameler ve tip sözleşmelerde ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. Son yıllarda Kurumumuz özellikle düzenleyici kararları ile bu alanda oluşan tereddütleri gidermeye yönelik çalışmalar yürütse de, sözleşme sürecini düzenleyen mevzuatta uzun yıllardır güncel gelişmelere yönelik bir düzenleme yapılmamıştır.
Geçtiğimiz ay başında yayımlanarak yürürlüğe giren Yapım İşleri İhale Uygulama Yönetmeliğinin eki Genel Şartname ve Tip Sözleşmede yapılan değişiklikler, sözleşme sürecindeki uygulamaların iyileştirilmesine yönelik önemli hükümler içermektedir. Fiyat farkı, alt yüklenicilik, yeni birim fiyat tespiti, gecikme ve cezalar, fesih, kabul süreci gibi hemen hemen tüm alanlarda mevzuatta geliştirilmeler yapılmıştır.
Bu düzenlemeler, konunun önemli paydaşları arasında yer alan Sayıştay, Yüksek Fen Kurulu, yatırımcı kurumların yanı sıra bu toplantıya da ev sahipliği yapan sektör temsilcileri ve siz değerli üyelerinin görüşleri dikkate alınarak ve taraflarla yapılan değerlendirme toplantılarında ortaya çıkan tespitler ışığında, bir yıllık çalışma sonucunda hazırlanmıştır. Bu bakımdan söz konusu düzenlemelerin, tüm kesimlerin taleplerini karşılayacağını ve önemli faydalar sağlayacağına inanıyorum. Yine bu düzenlemelerin, Kurumumuzun sözleşme uygulamalarının yönlendirilmesi konusunda bundan sonra da etkili bir şekilde çalışacağının işareti olacağını değerlendiriyorum.
Değerli Konuklar,
İhale sistemimizin dönüşümü konusunda yoğun bir yıl geçirdiğimiz ortadadır. Elektronik ihale gibi yeni uygulamaların ve mevzuatımıza kazandırılan yeni düzenlemelerin olumlu yansımalarının, kamuda verimliliği, özel sektörde ise kaliteyi arttıracak sonuçlar doğuracağına inanıyorum. Kurumumuz her zaman olduğu gibi, bundan sonra da çalışmalarını tüm paydaşlarının katkısı ile uluslararası uygulamalarla eşdeğerde olan modern ve sürdürülebilir bir kamu alımları sistemi doğrultusunda yürütmeye devam edecektir.
Bu vesile ile kamu ihale mevzuatında yaşanan güncel gelişmeleri aktarma ve sektörün görüş ve önerilerini değerlendirme imkanı bulacağımız bu toplantının düzenlenmesinde emeği geçen Türkiye Müteahhitler Birliği ve Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikasına ve toplantıya katılım sağlayan siz değerli konuklara bir kez daha teşekkür ediyor, saygılar sunuyorum.
SAYIN HAMDİ GÜLEÇ’İN ANKARA TICARET ODASINDA YAPTIĞI KONUŞMA
Sayın Başkan,
Sektörün değerli temsilcileri,
Hanımefendiler, beyefendiler;
Sizleri şahsım ve Kurumum adına saygıyla selamlıyorum. Kamu ihale uygulamalarında yaşanan dijital dönüşüm hakkında sunumların yapılacağı toplantımıza hoş geldiniz diyor, toplantının faydalı ve verimli geçmesini diliyorum.
Toplantıya ev sahipliği yapan Ankara Ticaret Odasına, bu sektör buluşmasını düzenleyen Türkiye Sağlık Endüstrisi İşverenleri Sendikası ve Tüm Tıbbi Cihaz Üretici ve Tedarikçi Dernekleri Federasyonunun kıymetli başkanları ve yöneticilerine teşekkür ediyorum.
Kurumumuzca yürütülen yenilikçi çalışmaların, ülkemiz ekonomisi için stratejik öneme sahip bir sektörün temsilcileri ile paylaşılacak olmasından memnuniyet duyuyorum. Bugün ayrıntıları aktarılacak uygulamaların, sektörün kamu alımlarına erişimini önemli ölçüde kolaylaştıracak ve tüm paydaşlar için karşılıklı fayda sağlayacak nitelikte olduğunu değerlendiriyorum.
Toplantı sonunda ileteceğiniz soruların yanı sıra, ihale uygulamalarının geliştirilmesine yönelik her türlü görüş ve önerileriniz Kurumumuz çalışmaları için değerli bir kaynak olacaktır. Bu katkıyı sağlamak üzere katılım sağladığınız için hepinize teşekkür ediyorum.
Değerli Katılımcılar,
Katma değeri yüksek, ileri teknolojili ürünlerin üretiminin arttırılması, yerli sanayinin ve üreticimizin desteklenmesi yönündeki politika hedeflerinde, tıbbi cihaz sektörü stratejik alanlardan biri olarak tanımlanmış durumdadır. Bu desteğin önemli bir ayağını da kamu alım politikaları oluşturmaktadır.
Ülkemizde kamu ihale sistemini düzenleyen üst norm 4734 sayılı Kamu İhale Kanunudur. Kanunda yerli üretimi ve ülkemizde teknolojik gelişmeyi destekleyen pek çok mekanizma bulunmaktadır ve bu destekler daha çok mal alımları konusunda ön plana çıkmaktadır. 2017 yılında daha da etkin hale getirilen yerli malına fiyat avantajı uygulamasından yararlanan sektörlerin başında da tıbbi cihaz sektörü gelmektedir. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının hazırladığı %15 fiyat avantajı uygulama zorunluluğu bulunan ürünler listesinde tıbbi cihaz sınıflandırmasına dahil edilebilecek 200’ü aşkın ürün grubu bulunmaktadır.
Bu noktada sektörle ilgili 2018 yılına ait bazı istatistikleri de sizlerle paylaşmak istiyorum. Geçtiğimiz yıl kamu kuruluşları tarafından yapılan tıbbi cihaz alımlarının büyüklüğü 5,3 milyar TL’ye ulaşmıştır. Bunun önemli bir kısmı Sağlık Bakanlığı ve yükseköğretim kurumları tarafından yapılan alımlardan oluşmaktadır. Bu tutar, toplam mal alımlarının %16’sına karşılık gelmektedir.
Toplam sayısı 5 bini bulan bu ihalelerin %95’inde, idarelerce yerli malına fiyat avantajı uygulaması yapılmıştır. Başka bir ifadeyle, çok küçük bir oran haricinde kamu, tıbbi cihaz ihtiyaçlarını yerli üretimden karşılamak istediğini ilan etmiştir. Bunun, sektöre çok güçlü bir destek beyanı olduğunu vurgulamak isterim.
Ancak, bu ihalelerin sonucuna baktığımızda uyumsuz bir istatistikle karşılaşıyoruz. Alınan ürünlerin yalnızca %25’inin yerli menşeili olduğu görülüyor. Bunun sektör için arzulanan bir seviye olmadığı konusunda hepimizin mutabık olduğu kanaatindeyim. Bu bakımdan, ortaya çıkan verileri sektörün doğru analiz ederek ve üretimde yerlileşme konusunda daha etkin bir strateji izleyerek üzerine düşeni yapacağına inanıyor ve bu oranların ilerleyen yıllarda daha pozitif bir seyir izlemesini temenni ediyorum.
Kamu alımlarının başta KOBİ’ler olmak üzere yerli üreticileri desteklemede bir politika aracı olarak kullanılması konusundaki çalışmalar
Cumhurbaşkanlığımızın belirlediği hedefler doğrultusunda önümüzdeki süreçte de devam edecektir. 2019 yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programında Kamu İhale Kanununun Ek 9 uncu maddesi ile düzenlenen “kamu alımlarının bölgesel kalkınma ve teknolojik gelişme amaçlı kullanımı” konusundaki ikincil mevzuat çalışmalarının bu yıl içerisinde tamamlanması öngörülmektedir. Bu düzenlemenin yürürlüğe girmesi ile birlikte, mal alımlarında stratejik sektörlerin ve teknoloji transferine dayalı yerli üretimin geliştirilmesi amacına bağlı olarak, ihale sistemimize bir çok yeni yaklaşım dahil olacaktır. Üretimde yerliliği ön plana çıkaran yenilikçi ihale usulleri kullanılarak, belirli şartlar dahilinde ürünlere alım garantisi sağlanması ve benzeri uygulamaların, halihazırda sağlanan teşvikleri daha etkin kılacağı kanaatindeyim.
Değerli Katılımcılar,
Yerli üretimin arttırılması kadar önem atfedilen ulusal politikalardan bir başkası da kamuda dijitalleşmenin sağlanarak vatandaşların kamu hizmetlerine erişiminin kolaylaştırılması ve bürokrasinin azaltılarak işlemlerin basitleştirilmesidir. Ulusal e-devlet stratejisi çerçevesinde, kamu hizmet sunumunun bütünüyle elektronik ortamda sağlanmasına yönelik çalışmalar, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçiş ile birlikte daha da hızlanmış durumdadır. Bu yılın sonuna kadar tüm devlet hizmetlerinin elektronik ortamda sunulması Cumhurbaşkanlığımızın öncelikli hedefleri arasında yer almaktadır.
Kurumumuz tarafından işletilen Elektronik Kamu Alımları Platformu Türkiye’de kamunun işlettiği, en yaygın ağa ve erişime sahip dijital platformların başında gelmektedir. EKAP, 200 milyar TL’yi aşan bir işlem hacminin yönetildiği ve ülkemizdeki en ücra yerleşim yerindeki harcama birimleri dahil 35 bini idare, 160 bini istekli olmak üzere 700 bin kayıtlı kullanıcısı bulunan bir platformdur. Yılda yaklaşık 100 bin ihalenin ilan, doküman ve teklif değerlendirme işlemleri, 500 bin teklife ilişkin veri girişi, 2 milyon adet yasaklılık teyidi ve 1 milyon tebligat işlemi ücretsiz olarak hızlı ve güvenilir bir şekilde gerçekleştirilebilmektedir.
2019 yılında hizmet süresinde 10’uncu yılı dolduracak EKAP, bugüne kadar daha çok idarelere hizmet sunan ve veri toplama, işleme gibi fonksiyonları öne çıkan bir durumdaydı. Ancak 2018 yılında Kurumumuzca atılan adımlarla birlikte, e-ihale, e-eksiltme, e-teklif, e-tebligat gibi uygulamalar, EKAP’ı artık istekliler, yani sizler için kamu alımlarına erişimi kolaylaştıran, işlem maliyetlerini azaltan bir yapıya dönüştürmeye başlamıştır. Bu yıl içerisinde de hızlı bir şekilde devam edecek olan bu değişim ve dönüşüm çalışmalarının, tasarruf başta olmak üzere sağladığı olumlu etkilerin tüm paydaşlar tarafından fark edildiğini ve takdir edildiğini görmekten memnuniyet duyuyoruz.
Yaşanan dönüşüm, kamu ihalelerinde benimsenen temel ilkeleri daha da güçlendirecek, ihalelere elektronik ortamda erişim sağlanması, alımların daha rekabetçi bir ortamda yapılmasına zemin hazırlayacak, tasarrufu ve verimliliği arttıran, gizlilik ve güvenilirliği ön plana çıkaran bir sonuç doğuracaktır.
“Cumhurbaşkanlığı I. 100 Günlük İcraat Programı” kapsamında yürütülen “e-ihale yaygınlaştırılarak ihale süreçlerinde bürokrasinin azaltılması, iş ve işlem maliyetlerinin düşürülmesi, zaman ve kaynak tasarrufunun yapılması” eylemi doğrultusunda 2019 yılı başından itibaren 90 bin ihalede kullanımı sağlanan e-ihale uygulaması ile sadece isteklilerin teklif hazırlama maliyetlerinde 5 bin TL’ye varan bir azalma sağlanmış, kamunun satın alma maliyetlerinde de %15’e varan tasarruf meydana gelmiştir.
Benzer faydayı 1 Kasım 2018’de devreye alınan elektronik eksiltme uygulamasında da görmekteyiz. E-eksiltme ile ihalelerde daha rekabetçi bir ortamın oluştuğunu ve ihalelerde daha gerçekçi fiyatlarla teklif sunulduğunu gözlemliyoruz. Her iki uygulamanın faydalarının önümüzdeki dönemde birçok göstergeye olumlu etki edeceğini değerlendiriyorum.
Değerli Misafirler,
Önümüzdeki dönemde hedeflediğimiz çalışmalar hakkında da kısaca bilgi vermek istiyorum. Yakın zamanda ihale dokümanlarının idareden satın alınması uygulamasını bütünüyle kaldıracağız. Hatırlanacağı üzere, dokümanlara EKAP üzerinden erişim sağlanması konusunda son 2 yılda önemli gelişmeler kaydedildi. Atacağımız bu son adımla da yılda 100 milyon TL’yi aşan kaynak tasarrufu sağlamış olacağız.
Yine, ayrıntılarını sunum yapacak uzmanlarımızın aktaracağı entegrasyonlarla ve istekliler için özelleştirilmiş modüllerle, bundan böyle isteklileri evrak, onay, imza, mühür gibi şekil şartlarına boğmadan, ihalelerde çok daha kolay teklif sunulmasına imkan verecek uygulamaları hayata geçireceğiz.
Tüm bu çalışmaların detaylarının interaktif ortamda paydaşlarımıza aktarılacağı ve bilgi edinme ihtiyacını hızlı bir şekilde karşılayacak olan bir uzaktan eğitim altyapısını da oluşturuyoruz. İhale mevzuatına ve uygulamalarına ilişkin öğrenme sürecini de EKAP üzerinden elektronik ortama taşıyacağımız bu proje ile Kurum olarak çok daha geniş kitlelere ulaşma imkanı bulacağız.
Değerli Misafirler,
Temenni ediyorum ki, kamu ihale sisteminde hayata geçireceğimiz bu yenilikçi uygulamaların ayrıntılarını da, önümüzdeki süreçte yapacağımız sektör buluşmalarında paylaşma imkanı buluruz.
Bu vesile ile bir kez daha bu toplantının düzenlenmesinde emeği geçen sektör temsilcisi sivil toplum örgütlerimize, siz değerli katılımcılara ve tüm arkadaşlarımıza teşekkür ediyor, toplantının verimli geçmesi temennisi ile sevgilerimi ve saygılarımı sunuyorum.